Mehmet Atlı Şino Nîno Zazakî -Kurmancî Çevirisi

ZAZAKÎ

Nêzan yeno virê to nameyê mi
Nêzan yeno virê to çimê mi?
Pers nêkena ez se ken, senîn a
Halê mi perîşan o
Serrê ma zî vêrenê ma durê pê
Vengê ma jê binê (yewbînan) rê nêresa
Nêaysa rojê ma nêaysa
Ma wurdê zî perîşan ê
Se bikî, se bikî, se bikî
Se bikî, se bikî
Se vajî, se vajî?
Gula mi ez to rê se vajî?

Ez ken nêken nêbeno
Bextê mi newîyeno
Şino şino şino
Şino şino
Zorê mi şino
Zera mi şikêyena
Hewesê mi remeno
Nîno nîno nîno nîno nîno
Hewnê mi nîno

Se bikî, se bikî, se bikî
Se bikî, se bikî
Se vajî, se vajî?
Gula mi ez to rê se vajî?

Mirê vanê Memo
Çav û bextê wî reş o
Mi va: meşo meşo meşo meşo
Keye to meveşo!
Zerra mi şikêyena
Hewesê mi remeno
Nîno nîno nîno nîno nîno
Hewnê mi nîno
No can bê to nêbeno
Oncî zerra mi teng o
Şerî-berî, şerî-berî şerî
Destê mi veng o
Zera mi şikyena
Hewesê mi remeno
Van nêvan, van nêvan, van nêvan
Xemê kamî yo

Vate: Mehmet Atlı
Mûzîk: Mirady

KURMANCÎ

Nizanim tê bîra te navê min
Nizanim tê bîra te çavê min
Napirsî ez çi dikim, çawa me
Halê min perîşan e
Salên me jî derbas dibin em dûr in ji hevdu
Dengê me negihişt ji hevdu
Xuya nebûn rojên me xuya nebûn
En hevdu jî perîşan in
Çi bikim, çi bikim, çi bikim?
Çi bêjin, ka çi bêjin?
Gula min ez ji te re çi bêjim

Ez dikim nakim nabe
Bextê min nakene
Diçe diçe diçe
Zorê min diçe
Dilê min dişikê
Hewesê min direve
Nayê nayê nayê
Xewa min nayê

Çi bikim, çi bikim, çi bikim?
Çi bêjim ka çi bêjim?
Gula min ji te re çi bêjim?

Min re dibêjin “Memo”
Çav û bextê min reş e
Min got: neçe neçe neçe
Mala te neşewite!
Dilê min dişikê
Hewesê min direve
Nayê nayê nayê
Xewa min nayê
Ev can bê te nabe
Dîsa dilê min teng e
Diçe-tê, diçe tê
Destê min vala ye
Dilê min dişikê
Hewesê min direve
Dibêm nabêm, dibêm nabêm
Xema kê ye

Gotin: Mehmet Atli
Muzîk: Mirady

Rojêka mina Kursê Zazakî 17.02.2024

 Ewro 17ê sibate 2024 o. Nêzdîyê hîrê aşmî yo ke ez şona kursê zazakî. No kurs binê dezgehê ÎSMEKî yê Beledîyeya Girde ya Îstanbulî de ameyêne dayene. Mamosteyê kursê ma kesêko zaf erjaye, xeyretkêş û jêhatî yo. Roja ewile ra mi no ferq kerd. Sereyê ey tim pir o. Winî aseno ke tena kursê zazakî ney zaf karanê bînan rey de zî meşgul o. Ez eşkena vaja kar û xebatê ey des ser ra new zazakî ser o yê. Ez behsê ewroyî bikera! Çimkî ewro mi rê rojêka taybete bîye. Kursê Zazakî qedîya û ma îmtîhan bîyî. Mamosteyî 40 persî persay bîy. Mi zaf zehmetî nêant û cewabê pirsan pêrin bi hewayo xo ra bawer da. Belkî qala pîle bo la ez 100 pûanî ser o ra 100 pûanî pawena. 

Kursî ra dima ez û Serhed û mamostayê ma têrey de çaye zî şimite. Ma sohbetêko baş kerd dima ma xatir yewbînan ra waşt û ver bi keyeyanê xo şîyî.

Seba kursê zazakî ez hîrê heb wesayîtan bedilnena. Şîyayîşê bi kursî de ez ewil wenişena otobuse dima vîyarena marmarayî bena, Yenîkapi de peya bena na reye vîyarena Metroya M2yî bena Îstasyona şîşlî de peya bena, nêzdîyê panc deqayan rayîr şona û axir peynî de resena cayê kursê xo. Agêrayîşê mi zî eynî bi no hewa yo. Metro, Marmaray û otobuse. Zehmetêko şîrin. Mi bi xêrê nê kursî, zazakîya xo aver berde. Ez nika verê ra weşêr nusena. Mi zaf çewt û kemaney û xeletîyê xo dîy û kêmî-zêde ê rast kerdî.

Beethoven Kam o? Beethoven Biography (Zazaki)

    Beethoven Kam o?   

    Ludwîg van Beethoven serra 19 kanûne 1770yî de şaristanê Almanya Bonn de maya xo ra bi. Rojbîyayîşê ey tam nêno zanayene la seba ke 17 kanûne serra 1770yî de vaftîz bîyo 16 kanûne de rojbîyayîşê ey yeno pîrozkerdene. Nameyê xo bawkalê xo ra girewto. Bawkalê ey sereye de şefê orkestra û pîyê ey Johann Van Beethoven(1740-1792) zî na sereye de wezîfeyê tenorî ser o bi. Nameyê maya Beethovenî Marîa Magdalena Keverîch (1746-1787) a. Beethoven 7 gedeyan ra diyîn o. Beethoven ra vêşêr tena di birayê ey Kaspar Anton Karl van Beethoven(1774-1815) û Nikolaus Johann van Beethoven(1776-1848) weş manenê, waye û birayê ey yê bînî mirenê.

    Mamosteyê muzîkî yê Beethovenî yo yewin pîyê ey bi. Hema ke 4 serrîya xo de bi saetan pîyano cenaynî. Pîyê xo ra dima Gîlles van Den Eeden û Tobîas Friedrich Pfeîffer ra zî dersê muzîkî girewt. Pîyano ver de kemane û vîyola zî bander bi. Beethoven nê wextan de namdarîya Mozartî eşnawitîbî û waştînî sey ey kesêko namdar bibo. Bi no hewes û waştişê rê konserê xo yo verên serra 1778î de 7 serrîya xo de da. Serra 1779î de hetê Chrîstîan Gottlob Neefe’yî ver de dersê bestekarî girewtî. Serra 1783î de bi ardimkarîya Neefe’yî besteya xo ya verêne amade kerde. Dima bi asîstanê Neefeyî. Demêkî debara xo bi nê karî kerde. Serra 1787î de şi Vîyana û demeko kilm Mozartî ra perwerdeyê muzîkî girewt la seba newêşîya maya xo bêçare mend tepîya agêra Bonn. Mîyanê na serre de maya ey merde. Pîyê ey zî ereqî şimitnayêne nê semedî gerreyê pîyê xo kerd û dest na nêmeyê maeşê ey ser. Mesulîyetê birayanê xo girewt xo ser û wayîrê înan vejîya. 

    Beethovenî nê wextan de keyeyê vengan û zengînan de dersê muzîkî dayênî. Panc serrî dima reyna agêra Vîyana û uca de sey kesêko pîyanîst şarî mîyan de ame şinasnayene. Serra 1795î de dest bi konseran kerd. 13 serrî dima goşanê ey de problemê eşnawitişî vejîyayê. Giranîya goşanê ey epey dewam kerd û serra 1817î de êdî qet nêeşnawit. No kerrbîyayîş psîkolojîyê ey ser o gelek tesîro xirab kerd êdî nêeşkayêne konseran bido. Senfonîya xo ya namdare senfonîya newine nê halê depresîf û kerbîyayîşî mîyan de amade kerde. Demo peyênê emrê xo de kerbîyayîşî het nêweşîya qeseba sîyaye antê. 56 serrîya xo de dinya ra bar kerd dinya xo bedilnaye.

Betthoven “Senfonîya 9’ine - Ode to Joy”

Esera ey a tewr namdare senfonîya newin a. Esere 4 pare ya. Pareya çarin “ode to joy” de yewbîyayîşê însanî, birayîye û azadîye rê mesaj dana.

Moonlight Sonat (Roşnîya aşme de sonat)

Esera ey a pîyano ya ke tewr zaf yena naskerdene. Na esere tesîrê wextê romantîkî de menda. Hîs û melonkolîyîya bestekarî zî esere de asena.

Senfonîya 5’ine

Na esere bi temaya “Vengê qederî” yena naskerdene. Beethoven bi na esera xo muzîkê dewrî rê yewna mana dano. Senfonîya pancine, qewetê muzîkî nawnana û azadîya îfadekerdişî rê yew nimûneyêk a.

Beethoven (Muzîka Ey)

Ünlü Sözlerin Zazaca Çevirileri

Peynîye de qiseyê dişmenanê ma ney, bêvengîya embazanê ma, ma vîr de manena. 

Martîn Luther Kîng

Gedanê xo rê zerrpakîye bonder bikerê, na însanîyetî keyfweş kena.

Ludwig Van Beethoven

Zazaca seni özledim ne demek?

    

Google de cevap aranan diğer bir Zazaca ifade "seni özledim" cümlesidir. Zazaca günlük dilde kullanılan farklı cümlelerden örnekler verelim. Daha önce Zazaca seni seviyorum ne demek? ön açıklmasında standart Zazaca hakkında bilgi vermiştim. Dileyen linke tıklayarak okuyabilir.

    Seni özledim = Mi bêrîya to kerde
    Seni çok özledim = Mi zaf bêrîya to kerde
    Sevgilim, seni özledim = Waştîyê mi, mi bêrîya to kerd. (Erkek için)
    Sevgilim, seni özledim = Waştaya mi, mi bêrîya to kerde. (Kadın için)
    Gözlerim senden başkasını görmüyor = Çimê mi to ra vêşêr yewire nêvînenê (Kadın için)
    Gözlerim senden başkasını görmüyor = Çimê mi to ra vêşêr yewir nêvînenê (Erkek için)
    Ah gönlüm, hasretinden prangalar eskittim = Ax zerrîya mi, mi hesreta to ver qeydûbendî kerdî kehen (Kadın için)

DİYALOG; Jîhat: Erkek, Hinare: Kadın

    Jîhat: Hinara mi, roşnîya çimê mi ti se kena? (Hınarım, gözümün nuru ne yapıyorsun?)
    Hinare: Ez manga doşena. Ez waştîyê xo rê penîro helnaye virazena, o ke penîro helnaye ra zaf hes keno. 
    Jîhat: Waştîyê to kam o?
    Hinare: Lacê Hecî Mihemedê Temirî yo!
    

Zazaca seni seviyorum ne demek?

Bu yazıda google de en çok aranan zazaca soruların-çevirilerin cevabını vermeye çalışacağım. Bu soruların daha çok sevgiliye hitap, jest amaçlı gönül ilişkilerinde aranan cümleler olduğunu söyleyebilirim. Bakalım kullanıcılarımız google'ye ne tür Zazaca sorular yöneltmişler:

Zazaca da standart bir dil oluşmadığı için tüm zazalar için ortak kullanılan bir sokak dili maalesef mevcut değildir. Tabi standartlaştırma çalışmaları uzun yıllardır sürüyor ve ne mutlu ki epey bir yol alınmış durumda. Bu yazıda standart Zazaca çeviri ile birlikte diğer kullanım örneklerini de vermeye çalışacağım. Başlayalım;

    Zazaca seni seviyorum ne demek?

Zazaca da seni seviyorum çevirisi "Ez to ra hes kena" şeklinde olur.

    Seni seviyorum: Ez to ra hes kena.
    Seni çok seviyorum: Ez to ra zaf hes kena.
    Seni çok çok seviyorum. Ez to ra zaf zaf hes kena.
    Seni seviyorum: Ez to sînena (Siverek Bölgesi)

Zazaca da erillik-dişillik özelliği olduğu için fiil (yüklem), etkilendiği özne veya nesnenin cinsiyetine bağlı olarak erillik-dişilliği yansıtır. Birkaç örnekle bu farkı anlatmaya çalışayım. (Konumuz dil bilgisi olmadığı için bu detaylara çok girmek istemiyorum.)

    (Erkeğe sorulursa) Beni seviyor musun? = Ti mi ra hes kenî? 
    (Kadına sorulursa) Beni seviyor musun? = Ti mi ra hes kena?

Diyalog örneği ile pekiştirelim: Mem: Erkek, Zîn: Kadın

    Mem: Merheba Zîn (Merhaba Zin)
    Zîn: Merheba Mem (Merhaba Mem)
    Mem: Ti senîn a? (Nasılsın?)
    Zîn: Ez baş a. Ti senîn î, Mem? (Ben iyiyim. Sen nasılsın?)
    Mem: Ez zî baş a. (Ben de iyiyim) 
    Zîn: Mem, ti mi ra hes kenî? (Mem, beni seviyor musun?)
    Mem: Ya, ez to ra zaf hes kena gula mi. Ti mi ra hes kena? (Evet, seni çok seviyorum, gülüm. Sen beni seviyor musun?)
    Zîn: Ez zî to ra zaf hes kena rihê mi.(Ben de seni çok seviyorum, ruhum)

    

   

    

Tembûrvanê Hunermend Beytocanî

     Tayê hunermendî est ê ke bi vengê xo bi kesayetê xo bi heme hal û hewalê xo tesîrê merdimî kenê. Hozan Beytocan înan ra yew o. Ez aşiq û heyranê şexsîyet  û kilamanê ci ya. Çîyêk ke kilamê beytocanî çimê mi de hîna zaf biqîmet keno, weşêr keno, şima zanê çi yo? Tembûrvanê Beytocanî yo. Heta ewro mi nêzanayenî kam o, çi kes o?  Ez vizêr youtube ser o rastê programê Barzan Shaswarî ameya. Meymanê Barzanî hunermendê ma yo nemir Beytocan, Ferîba Kamran û Tembûrvanê Beytocan bî. Na programe serra 11.09.1999 de amade bîya. Arşîvêko zaf biqîmet o. Gama ke mi dî tembûrvanê Beytocanî zî meymanê programe yo, mi lez kerd berrname akerd û temaşe kerd. 

    Nameyê ey Aslan o. Ez nika tena wayîrê nê malûmatî ya. "Çend serre yo, kotî ra yo, kamcî welat de ciwîyêno, zewacyaye yo yan ezeb o, domanê ey est ê yan çin ê?" ez nêzana. La zaf weş tembûr ceneno. Gama ez goş dana tembûrê ci hîsêko giran û xorîn bi mi gêno. Qeydê kasetî de ez nêzana la klîba kilama "her tişt vir e dinya fanî" de reyna o tembûrvanê Beytocanî yo. Kliba ke ez behs kena na ya.

    

Hunermend Aslan na programe de Beytocanî ser o vano; "Mi çend serr verê goştarîya vengê hunermend Beytocanî kerdibî, vengê ey kewtibî zerrîya mi, kewtibî serê mi û mi hêvî kerdinî rojêke ci bivîna. Ez ewro zaf kêfweş a ke Beytocan nika meymanê studyoyê  ma yo."                                                                                                                                                   

Ez zî gorebê xo tembûr dana piro û ez hêvî kena rojêk sey hunermend Aslanî bicina. Kesê ke wazenî programê Beytocanî temaşe bikerê eşkenê no lînkê serr o xo biresnê vîdeoyî. Beytocan 11.09.1999

Mehmet Atlı - No çi hal o? Sözleri

Lê lê dînê çîya bilind in
Te nabînim, te nabinim, te nabînim

Hey lê dinê min got gul sor bûne

Ez naçirpînim

Wey lê dinê min got dilê dayîka xwe ya delal

Naşikînim, naşikînim, naşikînim

Hey lê dinê min got keçê gundê mala bavê we bedew in
Hey lê dinê min got xortê gundê me helandin
Li min li min

Dûr ra vengê şînayî yeno
Kam o bermeno
Hêsrê çimê ma gol bîyo
Derman nêmendo
Dişmen ameyo zozanan de
Tam nêmendo
Ko veşeno, dar veşeno, welat veşeno
Şew o, serd o, roj zî çin o, bombe vareno
Vaje mi rê no çi hal o, eman eman no çi hal o?

Mergê xortê ma tewş nîyo, newroz nizdî yo.
Neda serê koyan ma de, adir veşeno
Destanê xo derg biki, siba ma rê roşan o
Hêsrê çiman nêmaneno wisar zî yeno
Gule werzi bi bermayîş, derman nêbeno
Vaje mi rê no çi hal o, eman eman no çi hal o?

Vate û Muzîk: Mehmet Atli

Ayfer Düzdaş Leyro Leyro Sözleri

Leyro leyro leyro leyro leyro leyro leyro leyro

Leyro leyro leyro leyro leyro leyro leyro leyro

Dayê hevalêy [hevala] mi bermena

Leyro leyro leyro leyro

Dayê hevalêy [hevala] mi bermena

Keyna keyî [keyeyî] bîya veyvay [veyva] şarî

Hesrê çiman gurgurnena

Leyro leyro leyro leyro

Hesrê çiman gurgurnena

Keyna keyî [keyeyî] bîya veyvay [veyva] şarî

Pê desmale estarena

Leyro leyro leyro leyro

Barê zamayî erşawena

Keyna keyî [keyeyî] bîya veyvay [veyva] şarî

Ax lê dayê mi bermena, ax lê lê lê lê dayê ax, lorî lorî lorî lorî, ax lê lê dayê mi bermena ax, lorî lorî lorî lorî lorî, ax lê lê dayê mi bermena ax..

Cîron[cîranê] yenê dest nêgêna

Leyro leyro leyro leyro

Cîron[cîranê] yenê dest nêgêna

Dayê kore bê to bero

Kam şîrin o, terk nêkeno

Leyro leyro leyro leyro

Kam şîrin o, terk nêkeno

Dayê kore bê to bero

Terkê dayik û bawk nêkeno

Leyro leyro leyro leyro

Terkê dayik û bawk nêkeno

Dayê kore bê to bero

Leyro leyro leyro leyro leyro leyro leyro leyro

Leyro leyro leyro leyro leyro leyro leyro leyro

Not: Parantez içinde belirttiklerim standart zazaca da yazılış şeklidir. Zazaca bölgeler arası ses ve ağız değişimlerinin olduğu bir dildir. Elbette bu normal bir durumdur, belli bir ölçü de zenginliği ifade edebilir. Lakin standart ortak bir dile sahip olmaması bu zenginliği örtbas eder iletişimde anlaşamamazlığa neden olur. Bu da dil için birçok dezavantaja kapı aralar. 

Zazaca da eril-dişil konusu Zazacanın en temel özelliklerinden biridir. Ses ve ağız değişimleri ile birlikte erillik-dişillik özelliği de bazı bölgelerde değişime uğramıştır. Tabi bu durum şarkılarımıza da yansımıştır. Şarkı sözlerini yazmaya çalışırken değerli sanatçımızın okuduğu şekliyle yazmaya çalıştım.

Dişil İsimler: 

Dayîke, Dayê (m): Anne

Veyve (m): Gelin

Kêneke (m), Kêna (m): Kız

Hesire (m): Gözyaşı

Destmale (m): Mendil

Eril İsimler: 

Keye (n): Ev

Çim (n): Göz

Bar (n): Yük

Zama (n): Damat

Dest (n): El

Bawk (n): Baba

Hem eril hem dişil forma sahip isimler: 

Heval, -e: Arkadaş

Kor, -e: Kör

Şîrin, -e: Şirin

Şar, -e: El (Yabancı)
Cîran, -e: Komşu

Fiiller:

Bermayene: Ağlamak

Bîyene: Olmak

Estarnayene: Silmek

Şawitene: Göndermek

Girewtene: Almak

Berdene: Götürmek

Terk Kerdene: Terk etmek

İsim Tamlaması:

Hevala Mi: Benim Arkadaşım

Keyna Keyî [Kêneka Keyeyî]: Evin Kızı 

Veyva Şarî: Elin Gelini

Hesrê Çiman: Gözlerin Yaşları

Barê Zamayî: Damadın Yükü

Terkê Dayike û Bawkî: Anne ve Babanın Terki

Sıfat Tamlaması:

Dayê Kore [Daya Kore]: Kör Anne (Körolasıca Annen)

Eylül Nazlıer Leyro Leyro Sözleri

Zazaca Öğretmenliği Yılllara Göre Atama Puanları

 Zazaca öğretmenliği için ilk atama 2016 yılı Eylül ayında 2 kişilik kontenjanla yapıldı. Diğer tüm atama dönemlerinde maalesef  birer kadro açılmıştı. 2023 Mart döneminde ise 15 sayısı ile diğer dönemlere nazaran yüksek bir kontenjan ayrılmış oldu. Alım sayısı az olsa da atama puanının çok yüksek olmadığını görüyoruz. Zazaca öğretmeni olup çocuklarımıza Zazaca öğretmek isteyenler bu şansı değerlendirebilirler. 

Aşağıdaki tabloda öğretmen alım dönemlerinde Zazaca için ayrılan kontenjan sayısı ile oluşmuş taban puanları gösterilmiştir. 

Atama Dönemi	Atama Sayısı	Atama/Mülakat Puanı	KPSS Puanı
2016-EYLÜL	2	85	65,77
2017-TEMMUZ	1	83,99	79,84
2017-ARALIK	1	71,01	67,10
2018-TEMMUZ	1	69	68,65
2019-ŞUBAT	1	77	76,91
2020-OCAK	1	80	79,51
2020-HAZİRAN	1	74	73,96
2021-MART	1	68	68,44
2021-EYLÜL	1	77	76,50
2022-TEMMUZ	1	68	68,16
2023-MART	15	61	60,74

Ayrıca bakınız.

Zaza Dili ve Edebiyatı Taban Puanları 2023